VUK’un usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarına ilişkin 352, 353, 355 ve m.355’inci maddelerinde bazı değişiklikler yapılmış; ayrıca mevcutta uygulanan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları oransal olarak büyük tutarlarda arttırılmıştır.
Ticari ve mesleki kazançlarda günlük hasılat tespiti ve gelir vergisi matrahının belirlenmesine yönelik düzenleme yapılmıştır. (Madde 3)
GVK’nın mülga 69’uncu maddesinde yapılan yeniden düzenleme ile ticari veya serbest meslek faaliyetleri yönünden mükellefler nezdinde bir ayda üçten, bir takvim yılında on ikiden az olmamak kaydıyla yapılacak yoklamalar neticesinde tespit edilen günlük hasılat tutarlarının ortalaması alınarak mükelleflerin aylık ve yıllık hasılat tutarlarının tespit edilmesine; bu şekilde tespit edilen hasılat tutarları ile mükelleflerin faaliyette bulundukları döneme ilişkin beyan ettikleri hasılat tutarları karşılaştırılarak, karşılaştırma sonucu bulunan farkın %20'den fazla olması durumunda mükelleflerin Vergi Usul Kanununda yer alan "izaha davet müessesesi" kapsamında izaha davet edilmesine yönelik düzenlemede bulunulmuştur.
Beş takvim yılı süresince indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin indirim hakkı sonlandırılmıştır. (Madde 20, 22)
KDV Kanunun 30’uncu maddesine eklenen (f) bendi ile beş takvim yılı süresince indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyeceği yönünde düzenleme yapılmıştır. Ayrıca KDV Kanununun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca indirilemeyecek katma değer vergisi, sonraki döneme devreden katma değer vergisi hesabından çıkarılarak özel bir hesaba alınır. Özel hesaba alınan sonraki döneme devreden katma değer vergisi, üç yıl içinde mükellefler tarafından yapılacak talep üzerine, Vergi Usul Kanununda düzenlenen zamanaşımı süreleri ile bağlı olmaksızın talep tarihinden itibaren bir yıl içerisinde yapılacak vergi incelemesi sonucunda incelemenin tamamlandığı yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde gider olarak dikkate alınabilir. Bu suretle talepte bulunulmayan katma değer vergisi gider yazılamaz.
VUK teminat uygulamasında değişiklik yapılmıştır. (Madde 5)
VUK’nın ilgili maddelerinde yapılan değişiklikle vergi aslı uzlaşma kapsamından çıkarılmıştır. Vergi cezalarında uzlaşma uygulaması devam etmektedir. Ayrıca VUK’a eklenen Geçici 35’inci madde ile mevcut uzlaşma başvurularının Yasa değiştirilmeden önceki hükümlerine göre sonuçlandırılması yönünde düzenleme yapılmıştır.
Dijital ortamda gerçekleşen iktisadi faaliyetlerin takibine ilişkin önlem alma konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığına yetki verilmektedir. (Madde 6)
VUK Mükerrer 257’nci maddede yapılan değişiklikle Hazine ve Maliye Bakanlığının elektronik ticaretin yanı sıra internet dâhil olmak üzere her türlü dijital ortamın reklam, ilan, satış ve kiralama gibi iktisadi ve ticari amaçlarla kullanıldığı hallerde vergi güvenliğini sağlamak amacıyla önlem alma konusunda yetki verilmiştir.
Vergi aslı uzlaşma ile indirim kapsamından çıkarılmıştır. (Madde 14, 16)
VUK’nın ilgili maddelerinde yapılan değişiklikle vergi aslı uzlaşma kapsamından çıkarılmıştır. Vergi cezalarında uzlaşma uygulaması devam etmektedir. Ayrıca VUK’a eklenen Geçici 35’inci madde ile mevcut uzlaşma başvurularının Yasa değiştirilmeden önceki hükümlerine göre sonuçlandırılması yönünde düzenleme yapılmıştır.
KDV Kanununda yapılan değişiklikle şirketlerin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine ilişkin KDV indirimlerinde zamanaşımına bağlı olmaksızın vergi inceleme yapılması zorunluluğu getirilmektedir. (madde 19)
KDV Kanununun 17/1-4/c bendinde yapılan düzenleme ile faaliyetini bırakan, bölünen veya infisah eden mükelleflerin bünyesinde bulunan söz konusu sonraki döneme devreden KDV tutarlarının devralan şirkette indirilecek KDV olarak kullanılabilmesi için, bu KDV'nin doğruluğuna ilişkin gerekli incelemenin VUK’da düzenlenen zamanaşımı süreleri ile bağlı olmaksızın yapılması ve inceleme sonucuna göre indirim hakkının verilmesine yönelik düzenleme yapılmıştır.
1.1.2025 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak serbest bölgelerden Türkiye’ye yapılan satışlardan elde edilen kazançlara ilişkin gelir ve kurumlar vergisi istisna kaldırılmıştır.(Madde 24)
Serbest Bölgeler Kanununun geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin ilk cümlesinde yer alan "imal ettikleri ürünlerin" ibaresi "imal ettikleri ürünlerin yurt dışına" şeklinde değiştirilmiştir. Serbest bölgelerdeki üretim faaliyetlerinden elde edilen kazançların tamamı, üretilen ürünlerin yurt içine ya da yurt dışına satılıp satılmadığına bakılmaksızın kurumlar vergisinden istisnadır. Düzenlemeyle serbest bölgelerde faaliyet gösteren kurumların münhasıran yurt dışına yaptıkları satışlardan (ihracattan) elde ettikleri kazançlar istisna tutulmuş olup; yurt içine yaptıkları satışlardan elde edilen kazançlara tanınan istisna kaldırılmıştır.
Yaşlılık, malullük, ölüm aylığı almakta olan emekliler ve hak sahiplerine dosya bazında 10.000 Türk lirası olarak öngörülen aylık asgari ödeme tutarı 12.500 Türk lirasına yükseltilmiştir. (Madde 29)
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda değişiklik yapılarak yaşlılık, malullük, ölüm aylığı almakta olan emekliler ve hak sahiplerine dosya bazında 10.000 Türk lirası olarak öngörülen aylık asgari ödeme tutarının 12.500 Türk lirasına yükseltilmektedir.
% 10 oranında yurt içi asgari kurumlar vergisi getirilmiştir. (madde 36)
KVK’ya eklenenen “Yurt içi asgari kurumlar vergisi” başlıklı 32/C maddesi ile kurumlar vergisi mükelleflerinin hesaplayacakları kurumlar vergisinin tespitine yönelik düzenleme yapılmış ve kurumların asgari % 10 oranında kurumlar vergisi ödemeleri zorunluluğu getirilmiştir. Düzenleme uyarınca 32 nci ve 32/A maddeleri hükümleri dikkate alınarak hesaplanan kurumlar vergisi, öngörülen bazı indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan az olamayacaktır. İndirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancı ibaresi, hesap dönemi sonundaki ticari bilanço kârına kanunen kabul edilmeyen giderlerin eklenmesiyle bulunan tutarı ifade etmektedir. %10 oranını; sektörler, faaliyet konusu, iş kolları ya da üretim alanları itibarıyla ayrı ayrı ya da birlikte sıfıra kadar indirmeye veya bir katına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı, maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır.
Küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi getirilmiştir. (Madde 37-50)
Özellikle uluslararası alanda pek çok ülkede faaliyetleri olan büyük ölçekli yabancı kuruluşların ve bunların Türkiye’deki bağlı kuruluşlarının OECD düzenlemelerinde ön plana çıkan Asgari Kurumlar Vergisi uygulamasına, faaliyette bulunulan ülkeden kazançların diğer düşük oranlı ülkelere kaydırılmak suretiyle vergi aşındırmasına yol açabileceği düşüncesiyle uluslararası normlara da uyum sağlaması amcıyla asgari kurumlar vergisi uygulaması getirilmektedir. Madde hükümleri, OECD, AB, G20 ülkeleri tarafından başlatılan Sütun 1 (pillar 1) ve Sütun 2 (pillar 2) uygulamalarını temel alan düzenlemeler içermektedir. Öngörülen asgari kurumlar vergisi oranı % 15’tir ve çok uluslu şirketlerin Türkiye’deki kazançları üzerinden hesaplanan efektif kurumlar vergisi oranının bu oranın altında olması durumunda uygulanacaktır. Özellikle uluslararası alanda pek çok ülkede faaliyetleri olan büyük ölçekli yabancı kuruluşların ve bunların Türkiye’deki bağlı kuruluşlarının OECD düzenlemelerinde ön plana çıkan Asgari Kurumlar Vergisi uygulamasına, faaliyette bulunulan ülkeden kazançların diğer düşük oranlı ülkelere kaydırılmak suretiyle vergi aşındırmasına yol açabileceği düşüncesiyle uluslararası normlara da uyum sağlaması amacıyla asgari kurumlar vergisi uygulaması getirilmektedir. Madde hükümleri, OECD, AB, G20 ülkeleri tarafından başlatılan Sütun 1 (pillar 1) ve Sütun 2 (pillar 2) uygulamalarını temel alan düzenlemeler içermektedir. Öngörülen asgari kurumlar vergisi oranı % 15’tir ve çok uluslu şirketlerin Türkiye’deki kazançları üzerinden hesaplanan efektif kurumlar vergisi oranının bu oranın altında olması durumunda uygulanacaktır.
Yurtdışı çıkış harcı 50 TL’den 500 TL’ye çıkarılmıştır. (Madde 51)
Yurt dışına çıkış yapan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından çıkış başına alınan harç tutarı 50 TL’den 500’ye çıkarılırken, harç her yıl yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacaktır. Bu kapsamda hesaplanan harcın uygulandığı yılın ocak ayının onuncu günü sonuna kadar yapılan yurt dışına çıkışlarda, bir önceki yılın sonu itibarıyla geçerli tutar üzerinden yapılmış harç ödemeleri için fark ikmal edilmeyecektir. Yapılan düzenlemeler aşağıda karşılaştırmalı tablo halinde verilmiştir: Saygılarımızla…
